Komisja Wenecka nie badała kwestii, czy jest konieczna nowelizacja ustawy o KRS. Zostało to już wcześniej wyraźnie stwierdzone przez Europejski Trybunał Praw Człowieka. Komisja badała przede wszystkim, w jakim stopniu środki wybrane przez polskie władze do tej zmiany przepisów są zgodne z europejskimi standardami praworządności.

Zdaniem Komisji reforma będzie chronić niezależność sądownictwa i jest zgodna ze standardami europejskimi oraz ma na celu naprawienie sposobu powoływania obecnej KRS – by był zgodny z wyrokami ETPC. Kontynuacja obecnej sytuacji jest szkodliwa dla reputacji sądownictwa w Polsce. Udział nieprawidłowo wybranych członków KRS w podejmowaniu przez Radę decyzji może skutkować dalszym naruszaniem praw człowieka. Choć przedterminowe zakończenie kadencji KRS w 2017 r. było krytykowane przez Komisję Wenecką i ETPC, to Komisja uznaje, że takie działanie ze względu na szczególne okoliczności w Polsce – jest teraz uzasadnione i zgodne ze standardami europejskimi.

Komisja ocenia jednak, że całkowite wykluczenie neo-sędziów z możliwości kandydowania do KRS, pomija ich indywidualną ocenę. Sędziowie nominowani po raz pierwszy po odbyciu aplikacji sędziowskiej, zostaliby pozbawieni możliwości kandydowania do KRS, mimo że nie mieli innej możliwości rozpoczęcia pracy w wymiarze sprawiedliwości. W związku z tym Komisja zaleca ponowne rozważenie wymogów dla sędziów, którzy chcą startować w wyborach do KRS.

Opinia jest następstwem wniosku złożonego przez Przewodniczącego Komisji ds. Wypełniania Zobowiązań i Zobowiązań przez Państwa Członkowskie (Komitet Monitorujący) Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy z dnia 7 marca 2024 r. O zastosowanie trybu pilnego zwrócił się Minister Sprawiedliwości Sprawiedliwość Polski Adam Bodnar. Pilna wspólna opinia zostanie przedłożona do zatwierdzenia na 139. sesji plenarnej Komisji (Wenecja, 21–22 czerwca 2024 r.).
 

http://www.venice.coe.int/webforms/documents/?pdf=CDL-PI(2024)009
 

Biuro Komunikacji i Promocji
Ministerstwo Sprawiedliwości